عوالم در لسان سید جلال الدین بخارایی

هو

مشایخ رضون الله تعالی علیهم در راه خداوند جل ذکره برای سالکان علی سبیل الأجمال چهار منزل نشان داده اند تا از آن گذشته به مقصود رسند.

منزل اول عالم ناسوت است

منزل دوم عالم ملکوت است 

منزل سوم عالم جبروت است 

منزل چهارم عالم لاهوت است

فرمودند عالم ناسوت عالم حیوانات است ؛ و فعل این منزل از حواس خمسه است.چون سالک به ریاضت و مجاهدت از این عالم بگذرد و این صفات را بگذارد به عالم ملکوت می رسد ؛ و فعل اهل این منزل تهلیل و قیام و رکوع و سجود و قعود است.عالم جبروت عالم روح است.تا صفات حمیده چون شوق و ذوق و محبت و طلب و وجد و سکر و صحو و اثبات و محو حاصل کند و چون سالک ازین منزل بگذرد و از این صفات مجرد شود به عالم لاهوت رسد.و عالم لاهوت عالمی است بی نشان. چون سالک آن جا برسد ، از خود برسد [بگذرد] ،و در خود برسد ، و آن را "لا مکان" گویند آن جا نه گفتگویی است نه جستجویی.

خلاصه الالفاظ جامع العلوم

حضرت سید جلال الدین بخارایی (پیر مخدوم جهانیان)