آقا محمد هاشم درویش شیرازی و قطب الدین نیریزی

هو

 

جناب رضوان جایگاه قطب فلک معرفت آقائی محمد هاشم شیرازی [که از اقطاب سلسله ذهبیه است] بعد از بیست سال جذبه و سلوک به تعریف اولیاء الهی خدمت جناب علیین آشیان سید قطب محمد نیریزی علیه الرحمه پیر خود که مشرف گردید ایشان را آن حضرت ، امر به خلوت فرمود و چهار اربعین در خلوت به طوری که آداب بزرگان این سلسله علیه است مشغول به ذکر و ریاضات بودند و فرمودند: چون شما صدمه ریاضات بیست سالهٔ سلوک و جذب را کشیده اید ، تا حال اطوار اربعه نفسانیه و اطوار سبعهٔ قلبیه را طی کرده اید و چون طور چهارم قلب که صراط المستقیم ولایت است ، تا سالک خدمت صاحب ولایتی مشرف نشود طی نخواهد نمود ، حال ان شاء الله به اندک زمانی طی خواهید نمود و به طور هفتم که تجلی ذاتی و نور سیاه است خواهید رسید. دل خوش دارید که زمان عسرت و انقباض شما گذشته و حال اول زمان انبساط شما است و به اندک زمانی به کمال خود خواهید فایض شد. آن جناب فرموده بودند: که پس از تحمل چهار اربعین چون عنایت الهیه را شامل حال خود دیدم و به اذن آن حضرت از خلوت خانه بیرون آمدم و در نهایت شوق و ذوق می خواندم:

 

گر می برندت واصلی ور می روی بی حاصلی

رفتن کجا بردن کجا تأیید ربانی است این

 

میرزا ابوالقاسم راز شیرازی ذَهَبی

قوائم الأنوار و طوالع الأسرار صفحه ۷۲۰

فوائد اربعینات ذکری

از فوائد اربعینات از برای سالک اینست که خلع بدن از برای او حاصل خواهد آمد و خود را که راکب است از مرکب بدن خود امتیاز می دهد ، بلکه خلع نفس از برای او دست می دهد و سماوات روحانیت او از ارض جسمانیت و نفسانیتش ممتاز گردد و صور غیبیه و ملائکه مکشوف بصیرت قلبش می گردد و تجلیات سبعهٔ سبع المثانی قلب سالک که مشتمل بر [رنگ های] سبعه است ، جلوه گر گردد و سالک عارف به خود و آیات انفسیهٔ قلبیه خود گردد و از معرفت این آیات انفسیه ، معرفت حق تعالی سبحانه حاصل آید و شخص سالک عارف گردد به معارف پیر عشق و ولی الهی که صورت جزئه ولایت است ، و اگر مستعد باشد ، پس از مشاهدهٔ اطوار سبعهٔ قلبیه به باب ولایت الهیه رسد و صورت مبارک صاحب ولایت کلیه که مظهر کلی ولایت است به نظر شهود قلبش جلوه گر شود ، اعم از صورت حضرت صاحب السلسله العلیه ، علی بن موسی الرضا - علیه السلام - یا صورت مبارکهٔ حضرت حجت الله ، صاحب الامر ، قائم آل محمد - علیهم السلام - یا صورت مبارکهٔ حضرت سلطان الاولین و الآخرین حجت الله فی السموات و الأرض ، رئیس سلاسل اولیاء ، امیرالمؤمنین ، علی مرتضی - علیه الصلوة و السلام - تا عارف شود به این بزرگواران که مظاهر ذات و اعراف و رجال اعراف اند و از معرفت ایشان معرفت الله او را حاصل آید.

 

میرزا ابوالقاسم راز شیرازی ذَهَبی

قوائم الأنوار و طوالع الأسرار صفحه ۷۱۹

ظهور نفس در عالم مکاشفه

هو

 

نفس اماره نشان بخصوصی دارد و آن اینست که در [مکاشفه] به صورت دائره بزرگی از پیش روی تو هویدا می گردد و مانند قیر تاریک است سپس به حالت فناء درآمده چنانچه مانند ابری [تیره] آنرا مشاهده می نمائی پس از آن تغییر شکل داده و مانند هلالی ظاهر می گردد که گویی اتصالی با آن ابر های تیره دارد.

 

فوائح الجمال و فواتح الجلال صفحه ۱۱۸

ابوالجناب شیخ نجم الدین کبری

هانری کربن در مسجد جمکران

هو

 

من به اتفاق هانری کربن دو یا سه بار و البته به احترام حضرت قائم علیه السلام به مسجد جمکران رفتیم. سفر های خوبی هم بود و استفادهٔ معنوی فراوانی برای من داشت. مکان بسیار پر فیضی بود ، به خصوص اینکه هیچ کس حضور نداشت ، جای هیچگونه تظاهری نیز نبود. ولی حضور کربن در فضای جمکران همراه با تغییر حالت بسیار عمیقی بود که من در هیچ کجای دیگر در چهرهٔ او ندیده بودم. کربن در عالم دیگری فرو رفته بود و داشت خلسه ای خاص را تجربه می کرد. ما ساعت های متمادی را در جمکران گذراندیم تا اینکه وقت رفتن شد و من دست روی شانه ا‌ش گذاشتم و او را از خلسه ای که در آن قرار داشت خارج کردم. ارادت هانری کربن به حضرت قائم علیه السلام واضح بود و کربن حضرت قائم علیه السلام را مرشد معنوی خود می دانست.

 

آفاق حکمت در سپهر سنت (گفتگو حامد زارع با سید حسین نصر) صفحه ۲۱۲

هانری کربن و دیدگاه عرفای شیعه

هو

 

آنچه هانری کربن را مجذوب خود کرد ، دیدگاهی بود که در مذهب تشیع برخی از عرفا بیانش کرده بودند و ناظر بر هدایت مستقیم افراد توسط حضرت حجت علیه السلام است. همانطور که می دانید ، یکی از امکانات مذهب تشیع ارشاد بلاواسطهٔ عرفانی و باطنی توسط حضرت صاحب الزمان علیه السلام برای آن دسته از شیعیانی است که از صفای باطن برخوردارند. البته این کار ساده ای نیست ولی هانری کربن به این آموزهٔ شیعی چنگ زده بود تا شاید بتواند حضرت حجت علیه السلام را به عنوان راهبر خویش به همراه داشته باشد.

 

آفاق حکمت در سپهر سنت (گفتگو حامد زارع با سید حسین نصر) صفحه ۲۱۱

تفسیر تائو ت چینگ و اوپانیشادها توسط علامه طباطبایی

هو

 

مرحوم علامه طباطبائی به فلسفه های شرقی غیر اسلامی هم علاقه مند بودند و دوست داشتند بدانند که فلسفه های هندی و چینی و غیره چه می گویند. وقتی من و آقای دکتر شایگان با یکدیگر متنی را به زبان فارسی برای علامه طباطبائی ترجمه می کردیم ، گاهی در آن جلسات به فلسفه های شرقی هم توجه می شد. مثلا من قسمتی از اوپانیشادها را به فارسی می‌خواندم و علامه تفسیر و تحلیل می کردند. همچنین به اتفاق آقای دکتر شایگان کتاب تائوت چینگ را که متن اصلی دین تائویی است به فارسی ترجمه کردیم و علامه طباطبایی آن را تفسیر کردند. علاقهٔ علامه به فلسفه های غیر اسلامی منحصر به فلسفه های غربی نبود. ایشان علاقه مند بودند که فلسفه های بزرگ دیگری را که در تمدن های شرق وجود داشته بشناسند و اینکه یک گفت و شنود عمیق فلسفی بین سنت فلسفهٔ اسلامی و دیگر سنت های فلسفی شرق صورت بگیرد. 

 

آفاق حکمت در سپهر سنت (گفتگو حامد زارع با سید حسین نصر) صفحه ۲۰۶

تمثلات اوایل سلوک

هو

 

چون حقایق عالم برای مجاهد [در سلوک الی الله] کشف می شوند به صُوَری تمثّل می یابند ، و در طلیعه امر تمثلات رعد و برق و زلزله و مانند آنها روی می آورند ؛ در این حالِ کشف ، مثال‌ها و صُوَری پیش می آیند ، و انسان موفق به زیارت جمال پیغمبر و امام می شود.

 

علامه طباطبائی

انسان در عرف عرفان استاد علامه حسن زاده آملی صفحه ۳۲

طریق ذکر رابطه

هو

 

طریق سیوم از طرق ثلاثهٔ مذکوره [ذکر و مراقبه و رابطه در سلوک الی الله‌] استفاده است از صحبت و تربیت شیخی کامل و مکمل صاحب تصرف که کارها ازو ساخته آید که به یمن توجه و اخلاص او دل از غفلت و باطن از رذائل پاک گردد و بجاذبهٔ محبت او انوار مشاهدهٔ الهی بر دل درخشیدن گیرد. در حضورش به رعایت ادب و رضای خاطر و در غیبت بنگاهداشت تصور او فیضیاب شود و فرموده اند که این امر تمام ادب است چه هیچ بی ادبی به خدا نرسد کما قال من یضیع الرب الادنی لم یصل الی الرب الاعلی و فرموده اند که این طریق موصل تر و آسان تر است از طریق ذکر و از طریق مراقبه و این [طریقه] را ذکر رابطه گویند و چون حضور و جمعیت دل حاصل شود و خطره [فکر و اندیشه] تا چهار ساعت [در دل] خطور نکند علامت قطع تمامی دایرهٔ امکان که دائرهٔ اول است گفته اند. و بعضی دیدن انوار را علامت قطع دائرهٔ مذکوره گفته اند. نیمهٔ دایرهٔ امکان از زمین تا به عرش و نیمهٔ دیگر بالای عرش و عالم خلق زیر عرش است.

 

گلشن معرفت جلد دوم صفحه ۶

نسخه خطی کتابخانه دیجیتال مجلس

 

 

وصیت شیخ صدرالدین قونوی

هو

 

یاران و اصحاب خویش را وصیت می کنم... سخنی از ذوق [و مکاشفه] هیچکس نپذیرند ، مگر کسی از آنان که امام محمد مهدی علیه السلام را درک [مشاهده] کرده باشد ، سلام مرا به او برسانید و از او - آنچه از معارف را که بیان می کند - فرا گیرید.

​​​​شیخ صدرالدین قونوی

دو صدرالدین استاد خواجوی صفحه ۳۴ ، به نقل از وصیة الشیخ صدرالدین عندالوفاة ، نسخه کتابخانه شهید علی پاشا، شماره ۲۸۱۰

هانری کربن و فلسفهٔ اسلامی

هو

 

روزی در سال ۱۹۶۶ در همایشی دربارهٔ تشیع که در دانشگاه استراسبورگ برگزار شده بود فرصتی دست داد که هانری کربن و من در نیایشگاه سن اُدیل (St. Odile) در نزدیکی استراسبورگ بر بالای تپه ای مشرف به جنگل سیاه (Black forest) آلمان کنار هم باشیم. کربن دستش را بر شانهٔ من گذاشت و گفت: دوست عزیزم! می دانی جوان که بودم درست از همین جاده به سوی آلمان سرازیر شدم تا بروم و هایدگر را ببینم اما از زمانی که فلسفهٔ ایرانی ملاصدرا ، سهروردی و مانند اینهارا شناختم ، دیگر فلسفهٔ هایدگر از چشمم افتاد چرا که در هایدگر وجود با مرگ پایان می پذیرد اما ملاصدرا کسی است که در می یابد وجود راستین و ناب آنجاست که هستی آدمی پایان می پذیرد.

 

در جستجوی امر قدسی (گفتگوی رامین جهانبگلو با سید حسین نصر) صفحه ۹۰

عکس: نیایشگاه Sainte-odile